A recensión da tradución de “Ninguén queda” no Irish Times

Publicado este domingo, 9 de novembro, no Irish Times, ofrecemos en galego as pasaxes completas do artigo de Declan O’Driscoll referidas á tradución para o inglés de Ninguén queda, realizada por Jacob Rogers co título What Remains. Incluímos as referencias das outras obras comentadas e as súas literaturas de orixe pois coidamos é interesante ver o xeito no que o crítico presenta cada unha delas. Agradecemos a Bullaun Press que nos informase desta recensión da obra de Brais Lamela.

Ficción en tradución: lembranzas, mitos e historias da orixe

Recensións de What Remains, de Brais Lamela, The Effingers: A Berlin Saga, de Gabriele Tergit, Eye of the Monkey, de Krisztina Tóth, The Cat, de Georges Simenon e Beasts of the Sea, de Iida Turpeinen

Ao comezo de What Remains de Brais Lamela (Bullaun Press, 144 páxs., 14,95 €), traducida do galego por Jacob Rogers, o autor reflexiona sobre a comunidade da que escribe, afirmando: “Mentres vivisen na súa terra natal, terían que aceptar a súa propia invisibilidade.”

Esta xente, do recuncho noroeste de España, foi obrigada a abandonar a súa terra na década de 1950 para deixar paso a un encoro hidroeléctrico. Na primeira metade da novela, o narrador está no Nova York do século XXI, investigando para unha tese universitaria que “revela o discreto fluxo de información entre as institucións capitalistas norteamericanas e a ditadura de Franco”. Mais o narrador ten dúbidas sobre o seu traballo, tanto sobre a tese coma sobre a novela autoficcional que estamos a ler, cuxa veracidade é ás veces cuestionada pola súa moza, Mariana, tamén hispana.

Na segunda metade do libro, viaxan co irmán e co pai enfermo do narrador á zona de España da que foran desaloxados os labregos. Agora os okupas viven nas casas que quedaron, algunhas das cales aínda conteñen obxectos deixados polos antigos residentes, o que permite obter coñecementos tanto dos novos ocupantes coma dos detritos do pasado. A novela é sempre seria na súa intención, aínda que lle preocupe máis facer preguntas que atopar respostas e aínda que o seu estilo poida parecer bastante aleatorio —mesturando anécdotas, especulacións e conversas—, estes elementos únense para permitirnos comprender a profunda achega ás lembranzas e aos mitos que constitúen un pobo.

Isto tamén é certo para o pobo xudeu, cuxas historias de orixe bíblica seguen a invocarse como base para accións acerbadamente polémicas na actualidade. Tal historia sempre contenciosa é fundamental para The Effingers: A Berlin Saga, de Gabriele Tergit (Pushkin Press, 824 páxs., 20 £), traducida do alemán por Sophie Duvernoy, […] Publicada por primeira vez en 1951, a novela abrangue o período 1878-1948, un período engaiolador, aínda que cada vez máis arrepiante, […].

Desafortunadamente, esa incapacidade de vivir en concordia non é máis doada a nivel micro, como demostra Eye of the Monkey, de Krisztina Tóth (Seven Stories Press, 304 pp, 14 £), traducida do húngaro por Ottilie Mulzet, cunha inmediatez desencantadora. A figura clave da novela é un psiquiatra, o doutor Kreutzer, de quen as persoas con problemas esperan que sexa unha fonte de consolo. Axiña descubrimos que é un individuo profundamente manipulador que traballa principalmente con clientas para explotar as súas vulnerabilidades para a súa propia satisfacción. […]

En Every Time We Say Goodbye, de Ivana Sajko (V&Q Books, 124 páxs., 15 €), traducida do croata por Mima Simić, a inestabilidade da Europa actual é o pano de fondo para unha novela na que a violencia se transmite a través das xeracións coma un xene defectuoso. O narrador en primeira persoa, “un xornalista e autor socialmente comprometido”, vai nun tren, escapando dunha relación fracasada, tratando de atopar onde comezaron os fíos da brutalidade e se algunha vez deixarán de incrustarse na sociedade. […]

Non hai violencia en The Cat, de Georges Simenon (Penguin Classics, 154 páxs., 10,99 £), traducida do francés por Ros Schwartz, mais si hai un nivel desconcertante de crueldade. Unha parella de anciáns, Émile e Marguerite, viven unha vida estancada de silencio compartido no único chalé que queda nunha rúa sen saída. O home bota unha bolboreta de papel cara á muller, na que está escrito “O gato”. En resposta, o anaco de papel dela que ten escrito “O papagaio”. Ao principio, este absurdo podería ser obra de Beckett, aínda que sen as súas frases tensas. Pola contra, esta novela sombriamente fascinante está escrita dun xeito claro e eficiente, para contarnos mellor o que levou a este peculiar arranxo doméstico. […]

A crueldade e a estupidez dos humanos son evidentes en Beasts of the Sea, de Iida Turpeinen (MacLehose Press, 286 páxs., 16,99 £), traducida do finés por David Hackston. Comezando no mar de Bering en 1741, a novela establece os factores que levaron a Georg Wilhelm Steller a descubrir a extraordinaria vaca mariña, que máis tarde recibiría o seu nome. […]