Novo número de Anotacións sobre literatura e filosofía
No número 19 de Anotacións publicamos “O fracaso da Intelixencia Artificial computacionalista. A posibilidade dunha concepción corporal da cognición”, de Miguel Penas. O obxectivo do ensaio é ofrecer, desde unha perspectiva filosófica,
“unha explicación do fracaso das aspiracións presentes na Intelixencia Artificial e amosar que as causas dese fracaso, que se poden resumir nunha certa concepción da intelixencia que guiou a IA durante décadas, tentan ser superadas por un novo paradigma xurdido no seo das ciencias cognitivas. Este novo paradigma tenta levar a cabo o proxecto da IA dende uns presupostos radicalmente diferentes. Rexeitando a vella idea computacionalista de que é posible crear mentes sen corpo, presente aínda en boa parte dos achegamentos actuais á IA, asistiremos ao nacemento dunha nova concepción na que a mente, o corpo e a súa relación co ambiente aparecen como inseparables”.
Segundo a perspectiva seguida por Penas, a historia da metafísica constitúe un lugar de explicación adecuado dende o cal se poden comprender os fundamentos e as limitacións dos diversos paradigmas que operan no proxecto de elaboración da Intelixencia Artificial. Pódese comprobar que “os presupostos que alimentan o primeiro paradigma dominante nas ciencias cognitivas, o cumputacionalismo [a idea de que a intelixencia humana consiste no manexo dunha representación simbólica do real expresada nunha linguaxe formal (universal, libre de contexto) cuxos elementos son obxectos e propiedades sobre os que se opera de acordo a unhas regras sintácticas] —e tamén, nun certo senso, o segundo paradigma: o conexionismo [por exemplo, algoritmos matemáticos que simulan redes neuronais e que poden aprender e evolucionar: os chamados algoritmos evolucionarios]— encaixan coas aspiracións subxectivistas da metafísica moderna”.
Así, desde o século XIX, estamos a falar dunha metafísica asentada nunha división entre o suxeito e o obxecto e nunha comprensión intelectualista do suxeito, cunha xerarquía que somete o mundo á súa relación exclusiva co pensamento.
“o proceso da actividade intelixente non consiste nunha descomposición da realidade en unidades ás que lles atribuímos unha representación simbólica para poder realizar cálculos por medio dos cales obteriamos a resposta desexada, é dicir, a actividade buscada. Ou, mellor dito, a actividade intelixente non pode ser reducida completamente a ese proceso. Os procesos intelectuais abstractos, desligados da interacción física co ambiente, xogan un certo papel nas tarefas cognitivas e poden ser máis ou menos prominentes segundo a natureza da tarefa. Pero esas tarefas cognitivas non se poden desligar da nosa constitución como seres biolóxicos cunhas necesidades e obxectivos.”
Segundo o autor de Filosofía da individuación, cómpre aclarar que “non se pode facer unha exposición lineal na que unha determinada perspectiva ou paradigma metafísico supostamente erróneo sexa substituído por outro paradigma que finalmente é considerado o correcto, xa que a corrección non é unha categoría útil para orientarse en cuestións metafísicas”. A cuestión é apreciar rigorosamente —que non correctamente, a diferenza é importante— o poder explicativo que posúen as creacións especulativas.
O artigo de Miguel Penas que incluímos neste número de Anotacións sobre literatura e filosofía remata defendendo que a intelixencia non pode ser reducida a operacións sintácticas efectuadas sobre representacións simbólicas do real; malia que certos procesos cognitivos se poden comprender seguindo ese esquema, o que se deixa de lado nel impide acadar unha comprensión integral da intelixencia.
De aí que o artigo acabe propoñendo como paradigma unha cognición corporal ou incorporada, unha embodied cognition, que é interesante porque revela o que deixaron de lado os outros paradigmas, entre eles o computacionalista aplicado á Intelixencia Artificial.
Publicación sen periodicidade fixa, en formato PDF, a Anotacións sobre literatura e filosofía pódese acceder de balde.
Para descargar gratuitamente o artigo de Miguel Penas en formato PDF, calque sobre a ligazón seguinte:
O fracaso da IA computacionalista
euseino.org 