Publícase “Todo ser humano é un artista”, de Roberto Abuín

Novo número de Anotacións sobre literatura e filosofía

No número 23-24 de Anotacións publicamos “Todo ser humano é un artista”, de Roberto Abuín, ensaio no que o filósofo e editor realiza unha interpretación do libro A monstruosidade moderna, de Carlos Lema. A partir do dito no que Joseph Beuys declaraba que todo ser humano é un artista (“Jeder Mensch ist ein Künstler.”), Abuín introdúcese na idea de monstruosidade e na súa relación coa Idade Moderna a través da arte, a poesía e a política, trazando con moita agudeza o horizonte conceptual e experiencial que detecta no libro de Lema mentres aproveita para situalo sobre o pano de fondo do principal revulsivo filosófico das dúas primeiras décadas do século XXI: o realismo especulativo.

Pensadores pertencentes a esta liña especulativa que, segundo escribe Abuín, “­dalgún xeito case emparentaría esta emerxencia contemporánea do pensamento co agromar filosófico no tempo dos presocráticos. Pensadores que van desde o propio Meillassoux até Markus Gabriel, pasando por Maurizio Ferraris, Ray Brassier, Katerina Kolozova, Iain Hamilton Grant ou, con matices, Catherine Malabou, chegando até o autor do libro que aquí tratamos, tamén inmiscuído de xeito heterodoxo e independente no condominio do realismo especulativo”.

“o autor [Carlos Lema] usa unha fonda bagaxe erudita ao longo de todo o ensaio, procedente da filosofía, da arte e da literatura, […]. Centrarase en especial na figura do artista, figura na que se concentra a metamorfose do Antigo Réxime na Idade Moderna, e desde esta no tempo tardomoderno no que definitivamente todos os seres humanos son artistas creadores de si mesmos e do seu propio mundo.”

Número duplo no que o percorrido realizado no ensaio de Abuín non soamente é unha excelente introdución a un libro no que a filosofía galega se achega á nova corrente do materialismo especulativo senón que amosa de xeito sumamente atractivo a capacidade interpretativa dunha lectura atenta e a distancia que é quen de percorrer o pensamento en pleno uso da súa facultade analítica.

O ensaio de Roberto Abuín que incluímos neste número duplo de Anotacións sobre literatura e filosofía é, como demostración dunha posibilidade aberta e factible, un paso importante no desenvolvemento dun ámbito de pensamento autónomo, no que pensadoras e pensadores galegos, escritoras, poetas e narradores poidan encontrar unha recepción acaída da súa obra, un esforzo interpretativo sobre o seu alcance e necesidade e unha plataforma de proxección no medio social no que escriben.

“desde o punto de vista intelectual tentamos establecer xenerativamente, nos ámbitos culturais nos que estamos inmersos, algún tipo de diálogo, algún tipo de meditación compartida que sirva non só como xustificación dun mesmo, do propio pensamento, senón como reificación simbólica dun copensar —e compensar— colectivo no que se abran e establezan patróns de visión que poden ser adecuados para o fortalecemento teórico e tamén, por suposto, práxico.”

Publicación sen periodicidade fixa, en formato PDF, a Anotacións sobre literatura e filosofía pódese acceder de balde.

Para descargar gratuitamente o artigo de Roberto Abuín en formato PDF, calque sobre a ligazón seguinte:

“Todo ser humano é un artista”

 

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave

A forza das cousas

“¿Por que hai cousas que desexo dicir e outras sepultar? Porque son preciosas de máis (se cadra sagradas) para a literatura. Coma se só a morte, só o esquecemento estivese á altura de certas realidades.

¡Quen me dera poder escribir soamente cando bebo, ou animarme un pouco cando escribo! ¡Que houbese unha maneira de facelos cadrar!

Chuvia, chuvia romana; a beleza a través das persianas, á medianoite, co balbordo da treboada e o ruxido da auga. As tormentas séntanlle ben a Roma. Abrín as venecianas; caen fervenzas do ceo, da cúpula do Panteón, dos tellados, pingueiras. Hai tres siluetas negras, paradas, coa mancha branca das súas camisas, baixo as columnatas de súpeto inmensas do Panteón; agora móvense con pasos calmos sobre o empedrado negro e branco mentres arredor delas se desencadean a auga e os relampos. A beleza. A rúa convértese nun regueiro, un anaco de papel mergúllase no remuíño, vacila e vaise esfragar contra un muro. Cando loce un raio, rosarios de bisutería espállanse pola calzada. Un forte e repentino recendo a terra nesta cidade de pedra. Os coches, coma os barcos, deixan detrás deles un ronsel. Mais agora xa non hai coches e a luz eléctrica acaba de extinguirse fóra. Xente que intenta saír da sancristía; o rapaz abriu o paraugas e un taxi arrinca cun ruxido. E sempre eses homes, sós, insólitos e tranquilos, tan cativos e sen a penas moverse, brancos e negros riba das lousas negras e brancas.

Acougo. Iluminouse un letreiro: Pizzeria. Derradeiro balbordo. Un home rosa e azul pasa ás carreiras. É a unha da mañá.”

Simone de Beauvoir, La force des choses II,
París: Éditions Gallimard, col. Folio, 2017, páxs. 206-207

 

 

“Hai na intelixencia facultades cuxo único fin é coñecer (orde especulativa) e outras con outro fin (orde práctica) e que, se coñecen, non é para descansar na verdade (frui) senón para servirse dela (uti). Na orde práctica, distínguese: o obrar (agibile), reino da moralidade e en especial da virtude da prudencia; e o facer (factibile) que mira, non ao fin do ser humano senón ás regras e forma da cousa, non ao ser humano senón á cousa. Este é o dominio das artes para Tomé de Aquino: un facer.”

Javier Gomá Lanzón, Imitación y experiencia,
Barcelona: Debolsillo, 2019, páx. 178

 

 

Obra de arte: a dimensión da sobreexistencia

“Todo o mundo sabe que se pode desfacer un nó sen tocar as súas extremidades —pasando pola cuarta dimensión. Do mesmo xeito, a realización práctica, concreta efectiva, de problemas coma os do coñecemento ou da verdade testemuña un paso semellante pola dimensión da sobreexistencia. É o feito de actuar ou de padecer conforme á realidade (incluso problemática) dese sobreexistencial o que é, non a súa proxección sobre o existencial como un espello e por un enigma senón a súa experiencia. É unha experiencia dese xénero o que tamén vimos na acción instauradora por efecto da anáfora. Incluso se tal forza nos chega, non podemos dar razón dela sen implicar tal realidade sobreexistencial como chave da nosa resposta á ocasión, á situación. Foi o que fixo grandes a Michelangelo ou a Beethoven, o que os fai xeniais non é o seu propio xenio, é a súa atención á xenialidade, non neles mesmos senón na obra. Pois as obras tamén están na sobreexistencia, non soamente no intervalo da instauración, por esa experiencia da anáfora que, como vimos, pon en xogo co acrecentamento na intensidade de realidade a pluralidade de planos existenciais, senón pola súa situación nesa encrucillada existencial: os seus condicionamentos espirituais de realidade formal intrínseca; e logo todo o virtual da demanda do século, das necesidade noéticas do momento, da espera humana, que nese mundo do virtual debuxan a contraproba, o contrarrelevo. A obra máis real non é soamente a que as súas calidades propias deseñan como beleza ou sublimidade senón tamén a que é a satisfacción dunha chamada, dun desexo indefinido e amorfo en si; formas que buscan a súa materia e materias que buscan as súas formas.”

Étienne Souriau, Les différents modes d’existence,
páxs. 189-190, Presses Universitaires de France (2009) 2018

 

Esquema do sistema das artes, por Étienne Souriau, in “La correspondance des arts”, páx. 97, Flammarion, 1947