Dedicada á literatura menor, á escrituranos lindes
A poeta e novelista Berta Dávila encargarase da dirección e edición da colección Rúa do Lagarto, liña editorial de Euseino? dedicada á literatura e que está inspirada na idea de literatura menor. Neste caso, “menor” quere dicir aquela que elabora maquinaria literaria, fundamentalmente narrativa, que non está obrigada a respectar os estándares da literatura homologada, industrial. Así e todo, non se trata de literatura de vangarda senón de obras literarias que, en aparencia febles, son dignas de perdurar.
Así presenta Berta Dávila a colección que, a partir de hoxe, comeza a dirixir:
“Un lugar para o que se escribe nos lindes, unha colección para a literatura aparentemente menor. Non aspira á rotundidade das grandes avenidas planificadas de xeito preciso senón á factura parcial das calellas que se constrúen a si mesmas co pasar do tempo. Celebra o que a uniformización da literatura entendida como mercadoría censura: o defectuoso, a brevidade, o ambiguo e o indeterminado.”
A colección recollerá obras de extensión breve, de ata 20.000 palabras (entre 50.000 e 100.000 caracteres con espazos): ficción en forma de nouvelle ou de conto e relato, cartas e diarios mais tamén xéneros híbridos e singularidades. Serán os obxectos literarios que queiran aparecer nela os que definan e configuren a súa arquitectura.
Rúa do Lagarto é un rodeo fértil ao camiño recto: a escritura como anomalía.
A representación como intensificación, como concentración depurada do vivido. Nese horizonte de espera, sitúase quen le novelas. Antón Riveiro Coello escribe o seu “Decálogo da novela” perseguindo ese ideal da arte moderna: a beleza é para todos, está na man de todos. A novela é a máquina que fai posible realizar esa persecución.¿Cales son as pezas desa maquinaria ficcional, desa arte prolongada da narración? A ficción verdadeira, non a ficción ficticia; a singularidade; a copertenza que permite unha especie de adiviñación; a autorregulación estrañamente compartida; a complexidade aparentemente simplificada dun sistema; certo libre albedrío na interpretación e, ao cabo, esa característica esencial do novelescotan presente no autor deO paraíso dos inocentes, a súa continuidade mesmo fóra da ficción, iso que lle dá á novela a súa extraordinaria capacidade de igualación: a función democrática da lectura.
1) Verdade. A novela está instaurada no artificio, na ficción, nunha mentira mesmo asumida, pero é un artefacto de produción de verdade. Todo o seu pulo procura unha outra verdade, unha ilusión de verdade que vai cara á unha realidade ideal pensada polo suxeito logo de apañar anacos de vida que se transforman en algo máis vivo e interesante. A verdadeira verdade só se toca na representación.
2) Orixinalidade. A novela debe singularizarse, soltar lastre de contaxios, non ser sempre portavoz inconsciente de toda unha tradición colectiva. Liberarse, máis que do precedente, da ruína da ideoloxía e das circunstancias en que naceu. Resistir o paso do tempo, aspirar a ser apreciada en épocas e lugares afastados do lugar orixinario. Destruír o propio xénero. Rachar a relación do autor co mundo. Camiñar polas marxes, afastarse de criterios temáticos de actualidade.
3) Intuición. A novela é un movemento da imaxinación, unha reciclaxe inconsciente, unha absorción do mundo presentido; camiñar ás cegas por eses lugares de luz e escuridade cara a un lugar de chegada que non é, senón que pode ser, un realismo intuitivo.
4) Ollada. Toda realidade é para o autor unha realidade literaria en potencia porque a literatura xorde da súa capacidade de observación. Por iso, o corazón da novela sempre é a ollada individual, diferente, intransferible, insubstituíble; a forma dese mundo propio do que agroma a voz coa súa única verdade.
5) Estética. O discurso subxectivo constrúe o mundo da realidade coa ferramenta da linguaxe. O propio texto é ese instrumento para expresala con palabras, mesmo con disfraces, mais sempre narrando a vida coa maior elegancia posible, coa máis grande ambición e dignidade artísticas, enfocadas no único obxectivo da eficacia narrativa. Expresar as ideas cun estilo tan orixinal como as ideas mesmas, porque no estilo está a estética do pensamento.
6) Regras. Na novela, como na arte, non hai seguridade. Sempre estás no punto de partida e as regras, que están para rompelas, márcaas o autor. Co paso do tempo, un decátase de que quen mellor as usa é quen antes as esquece. Velaí a liberdade dunha escrita, non como perfección senón como revelación e misterio.
7) Construción. A novela tamén é un exercicio arquitectónico que precisa de columnas e trabes para ordenar a realidade (unha orde do caos ou, á inversa, un caos da orde). Unha complexidade, un sistema que só é a suma de solucións para unha morea de atrancos sucesivos, loitando sempre con esa economía que se impón para poder acadar un final e acadar unha coherencia interna. Técnicas sempre ao servizo de quen le, intanxibles, que fagan do edificio un lugar flexible onde poidan fluír as historias con liberdade, sen límites.
8) Profundidade. A ficción ten que levar dentro un pensamento, unha experiencia fonda, unha reflexión sobre o que nos constitúe como seres humanos, un significado profundo dos acontecementos.
9) Complicidade. Malia que a novela é un acto de dominación e pretende guiar o lector, ten que dar a sensación de que deixa aire e o novelista desaparece para compartir o poder da narración con quen le, que inicia o seu acto de escribir no mesmo momento da lectura.
10) Abertura. Unha novela non debería ser un universo pechado e finito. O lector non pode quedar preso nun territorio acoutado. Precisa de liberdade para saír das marxes e multiplicar o lugar da novela, facendo un sitio para si.
Acaba de saír do prelo na colección Casabranca o novo libro de Mario Losada. A orde dos obxectos é un libro fóra do común, un libro escrito con conceptos. Partindo das ideas, leva a unha concreción absoluta, polo que require un xeito de ler diferente. Coma se se puidese ler unha mesa, ou ler o tempo.
Neste libro, a orde enténdese dun xeito dinámico, recuperándose así o senso primario do devir e da temporalidade. Seguindo a filosofía de A. N. Whitehead, Mario Losada estuda e analiza a emerxencia dos modos de ordenar o mundo. Os obxectos e as súas relacións pódense estabilizar, estender e decaer. A realidade concíbese como un proceso rítmico.
No tempo, o pasado acumulado é unha multiplicidade das entidades xa realizadas que se sintetiza nun proceso polo que devén unha unidade de experiencia. ¿Como se articula o devir? Na apropiación subxectiva de todo o pasado como obxecto.
O universo da obra excepcional de A. N. Whitehead desprégase nas mans dos lectores exposto de xeito sintético por un filósofo galego que o contrasta coa obra doutro dos pensadores fundamentais do noso tempo: Quentin Meillassoux. Un libro ao que cómpre achegarse coma quen contempla por primeira vez a realidade.
Inclúe un breve “Vocabulario de Whitehead” no que se explican os conceptos e termos máis importantes dunha obra filosófica senlleira.
O seu efecto no lector: cando se apreixa o significado, o contido parece adoptar unha presenza independente na páxina impresa, algo case palpable.
“Dialogues of Alfred North Whitehead recorded by Lucien Price”
euseino.org 