Arquivo por etiquetas: Rebeca Baceiredo

Reedítanse catro títulos

By Publicado en Filosofia,Literatura Etiquetado ,,,, Deixar un comentario

Entre eles, “O Rei Portador” de Beatriz Fraga, a primeira obra publicada por Euseino?

Ademais de “m-Talá” de Chus Pato, “Transhumanismo” de Brais Arribas e “Diario de dúas casas” de María Villamarín

Ao comezo deste verán saíron dos prelos da Cooperativa Sacauntos as reimpresións de catro títulos do catálogo de Euseino? Poesía, filosofía e un diario xunta un libro de contos. Catro xeitos diferentes de escribir, catro achegas e autorías diversas.

Da 3ª reimpresión de m-Talá, de Chus Pato, en edición crítica realizada por Carlos Lema en 2020 para celebrar o vixésimo aniversario deste poemario que é un fito da Literatura Galega contemporánea, “Unha reedición monumental” en opinión de Antón Blanco Casás na revista Abriu, á 5ª de Diario de dúas casas, o libro de María Villamarín que engaiola as persoas cun relato directo e sincero das experiencias —no mundo rural e no urbano— dunha muller que escribe de si e para si ao tempo que rende homenaxe á lectura e ao cinema. Del dixo Helena Miguélez: 

"Moito me presta este libro sobre por que seguir sendo do rural aínda ten importancia".

Trinque da sede da Fundación Euseino? coas reedicións e a versión galega da letra de Rafael Berrio.

A 2ª edición de O Rei Portador e outras historias, de Beatriz Fraga, chega doce anos despois. Trátase do primeiro libro publicado por Euseino? Editores e del escribiron críticos literarios coma Armando Requeixo na época inicial do seu blog Criticalia:

"nestas páxinas [...] importa tanto o detalle miúdo do que se conta coma as grandes heroicidades e proezas que se refiren, o que explica esa súa prosa de recender poético e evocación oralizada na que todo transcorre como se nun conto marabilloso estiveramos. Seguramente a isto último [...] contribúan tamén as coloristas e delicadas ilustracións coas que a propia autora viste estes contos, evocadoras transposicións visuais dun territorio creativo [...]".

E Xosé M. Eyré en Galicia Confidencial: 

"a autora non renuncia a inserir certas doses de interpretación propia, con moita sutileza e acerto, o cal lles confire ás historias un meirande valor de actualización, de presenza na actualidade lectora. Enriquece as historias narradas […] sabe imprimirlles unha dimensión oral que as fai moi atraentes á hora de recontalas ou lelas en voz alta."

Ademais de Ramón Nicolás tamén na primeira época do seu Caderno da Crítica:

"historias [...] ás que se lle outorgan unha nova vida chea de forza e intensidade […] [coma] a do fermoso e intenso relato titulado «Berenice», centrado na raíña libia de cabelos dourados."

E Francisco Martínez Bouzas no seu blog Novenoites:

"Beizóns para Euseino? Editores, este novo selo que debuta cun pequeno pero fermoso libro de Beatriz Fraga […] A autora reescribe estas lendas perdidas nas lañas do tempo e faino para o imaxinario literario de hoxe cunha escritura renovada [...] e unha orixinal imaxinación."

Despois xurdiría a idea de publicar unha colección de filosofía. Que iniciamos con Rebeca Baceiredo e o seu A revolución non vai ser televisada, actualmente na 4ª reimpresión. Algo impensable para a Filosofía Galega. Un roteiro que agora continúa a 3ª edición de Transhumanismo, o libro co que Brais Arribas conseguiu abrir un debate en torno da tecnociencia e do que implica para a existencia da humanidade.

Manter activa durante doce anos unha liña de publicacións independente, baseada na edición coidada e rigorosa de obras singulares e na que non interveñen criterios alleos aos do campo da cultura e do pensamento, é un orgullo e unha satisfacción. É posible grazas ás persoas autoras que nos confían a súa obra, ao esforzo das persoas voluntarias e á xenerosidade das persoas benefactoras e lectoras. Beizón ás librerías colaboradoras pola difusión e apoio.

Iniciamos esta campaña de reedicións elixindo como leitmotiv estes versos dunha canción de Rafael Berrio, como homenaxe á memoria do músico e á súa obra, e para coller folgos no noso labor:

"Quen o impide,
quen o impide?
Ninguén o impide."

Coma no nome da Fundación Euseino?, na canción o signo de interrogación, a pregunta, invita a pensar e tamén a deixar de lado todo dogmatismo e todo nihilismo.

Rebeca Baceiredo escribe sobre “Verdade e acción”

By Publicado en Filosofia Etiquetado ,,,,, Deixar un comentario

En Praza Pública, recensión do libro de González Gándara

A filósofa Rebeca Baceiredo escribe en Praza Pública unha recensión sobre Verdade e acción, o libro de Fernando González Gándara que publicamos a final de ano na colección Casabranca de filosofía. O artigo, titulado “A verdade como problema”, ademais de estar escrito por unha das persoas cunha obra fundamental para o pensamento galego contemporáneo, ten maior relevancia aínda porque a súa autora tamén o é do libro A verdade errada e a representación errante, ao que se pode acceder en acceso aberto na ligazón anterior.

Coidamos que é esencial ese labor de reflexión no que pensadoras e pensadores fan explícitas as súas lecturas de obras coetáneas xa que sen el o debate cultural, e o filosófico como parte central del, pode ser un ermo exclusivamente dedicado ao monocultivo das necesidades promocionais do comercio do libro.

O artigo de Rebeca Baceiredo comeza cun comentario sobre as publicacións de Euseino? Editores, nas que ela participa desde os primeiros títulos: “Euseino? mantén a publicación de filosofía coma no sentido arendtiano se entendía a acción do diálogo, algo antagónico aos totalitarismos”. De seguido, a análise céntrase na cuestión da verdade e, consecuentemente, na do coñecemento da realidade como “unha estratexia adaptativa […] ligada á acción humana. Isto implica unha ruptura coa clásica distinción que separa a teoría (episteme) do coñecemento produtivo ou técnico (póiese)”.

Se tradicionalmente a filosofía escindiu o pensamento da acción, o pragmatismo de William James e de Charles Sanders Peirce ao que González Gándara nos introduce na súa obra, “abre un abano de conceptos que enriquecerán os tipos de verdade, pois entende que se debe poñer o foco nos resultados prácticos dos enunciados”. Así e todo, ao fío das reflexións sobre a verdade e a ciencia suscitadas no libro comentado, Baceiredo pregúntase sobre unha cuestión actual para apuntar que:

“James é tamén consciente dun posible exceso de intervención dos asuntos humanos, dos intereses particulares no coñecemento, o que o desprazou de xeito efémero —ou intuído— cara a un escepticismo. De feito, como establecer iso útil no ámbito da praxe e non só da tekné, para non acabar na tecnociencia do presente […]?

A autora da recensión aproveita as cuestións tratadas no ensaio de González Gándara para reflexionar sobre a proposta defendida en Verdade e acción, onde se “insiste na única posibilidade de aprehender o mundo de xeito inacabado e disxunto” e sobre “A bidireccionalidade entre o ontolóxico e o epistemolóxico [que] elimina as barreiras entre o lexítimo e o ilexítimo impostas polo dogmatismo”. O perigo do utilitarismo seica tamén asexa detrás deses postulados malia ter en conta o principio “a utilidade non é o criterio de verificación” e Baceiredo avisa do risco de que

“a partir de James, a concepción aberta e falible da ciencia, como desenvolverá Popper, ou o derrocamento do privilexio da ciencia occidental á hora de establecer unha única relación lexítima co mundo, que defende Kuhn, serven para reforzar a posverdade é que o problema é o trazo groso. Así, o relativismo só significa que cada suxeito, sen esforzo, máis que ser a medida de todas as cousas, ten a vara de medir, coa que impón as súas crenzas.”

A recensión, que aquí glosamos brevemente, remata cunha referencia á violencia como imposición da verdade, aínda que, engadimos aquí, esa verdade non sexa tal por se tratar dunha verdade espuria.

Os orixinais de Rebeca Baceiredo, no Arquivo Euseino?

By Publicado en Arquivo Euseino?,Filosofia,Literatura Etiquetado , Deixar un comentario

Inclúen cinco cadernos de notas cun expresivo grafismo xestual

A filósofa e escritora Rebeca Baceiredo fixo efectivo o Acordo de Cesión de orixinais da súa obra literaria e filosófica. A Fundación Euseino? é a depositaria da documentación autorial entregada, que vai formar parte do Fondo desta autora no Arquivo Euseino?.

O Fondo Rebeca Baceiredo consta de orixinais en papel da obra da autora. Son os títulos seguintes: O suxeito posmoderno, varias versións iniciais de (repeat to fade), versións de (des)veos, páxinas dunha versión inicial de E meterei a miña lei no teu peito (tamén titulado “O narcisismo de Eros”), Capitalismo e fascismo, Libro de horas, Como non ser tranquilamente human@s e o inédito “Glosario da boa vida”.

Aos orixinais das obras, o Fondo engade unha colección composta por cinco cadernos de notas da autora de A revolución non vai ser televisada. Estes cadernos teñen características singulares pois, ademais de incluír anotacións de lecturas, apuntamentos para ensaios e proxectos, teñen importancia polo emprego do grafismo como xeito expresivo non discursivo, dándolle relevo á xestualidade gráfica, ao uso dos trazos de riscado e á caligrafía disforme. A filósofa e escritora mesmo emprega a rachadura do papel, a composición de grupos de palabras e de números como expresión de ruptura coa lóxica do discurso.

Fotos de cuberta e páxinas con diversos aspectos dos cadernos de notas. Ao seu carón, Rebeca Baceiredo con Beatriz Fraga, cofundadora de Euseino?, logo da sinatura do Acordo de Cesión e nun coloquio sobre a obra Transhumanismo, de Brais Arribas (no segundo plano da foto), nas dependencias da Fundación Euseino?

Trátase dunha cesión de orixinais manuscritos e mecanoscritos, de gran valor documental para os estudos de crítica xenealóxica da obra tanto literaria coma filosófica de Rebeca Baceiredo.

Deste xeito, o Arquivo Euseino? continúa acrecentando a súa incidencia no estudo da documentación autorial, converténdose nun dos arquivos galegos con maior interese para estudar a formación da identidade autorial co Fondo Numax, ademais de estar especialmente dedicado á obra de escritoras galegas contemporáneas ao contar cos fondos de Chus Pato, de Anxos Sumai e o Fondo Berta Dávila, ao que agora se engade o Fondo Rebeca Baceiredo.

Un outro xeito de escribir filosofía

By Publicado en Filosofia Etiquetado ,,,,, Deixar un comentario

Publícase “Clarice Lispector: intuicións ontolóxicas”, de Rebeca Baceiredo

A obra da filósofa e escritora Rebeca Baceiredo, ademais de ser unha das máis orixinais do pensamento galego dos últimos vinte anos, consegue iluminar a filosofía coa capacidade de concreción da literatura e que, ao tempo, a filosofía poña ao descuberto unha faceta da literatura que a despoxa de trucos artísticos banais. Ambas as dúas, literatura e filosofía, deixan de lado o poder do que adoitan estar investidas para, na escritura de Baceiredo, quedar á vista, sen aderezos nin dogmatismos. Como escribe na presentación de cuarta de cuberta Mario Losada, editor de Clarice Lispector: intuicións ontolóxicas, nestas páxinas “o exer­cicio da interpretación espállase desde a literatura para resoar no campo da filosofía”.

Temos, pois, a satisfacción de volver presentar ás persoas lectoras unha obra nova desta autora senlleira, coa que iniciamos a colección Casabranca no ano 2013. Sen Rebeca Baceiredo o proxecto de Euseino? Editores non sería o que actualmente é.

O novo libro de Rebeca Baceiredo non é un ensaio filosófico usual. Nel refle­xió­nase sobre conceptos coma deus, o tempo, a morte, o acontecemento e a subxectividade no horizonte da disolución do eu e da pregunta polos límites da linguaxe. O excepcional é o terreo no que se ins­criben estas ideas, que non é o propio do discurso teórico nin da análise fenomenolóxíca senón algún punto interme­dio e bastardo entre a escritura e a vivencia real. A autora extrae o pensamento do relato da experiencia íntima e filosófica que a escritora brasileira Clarice Lispector achegou a través da súa obra e dos seus personaxes. Unha intimidade que, como diciamos, mediante o exer­cicio da interpretación, se espalla desde a literatura para resoar no campo da filosofía.

Algunhas das partes desta obra transitan por mundos nos que as palabras son cousas, onde pensar é viaxar e nos que os desvíos do pensamento literario de Lispector nos achegan á pregunta ontolóxica fundamental: ¿que facer coa vida?

O resultado é unha fascinante dramatización de ideas, unha travesía na que o deus xeométrico de Spinoza asusta, a cousa en si nos dá leccións de vida e as poetas regresan das súas liortas nos límites da linguaxe. E, sobre todo, unha cha­ma­da a outro xeito de escribir filosofía.

Consiga o seu exemplar nas librerías colaboradoras ou recíbao directamente no seu domicilio premendo na ligazón:

Clarice Lispector: intuicións ontolóxicas

Col. Casabranca 13
148 páxs.
PVP 19 euros

A actualidade do ensaio, en Sermos Galiza

By Publicado en Filosofia,Literatura Etiquetado ,,, Deixar un comentario
O semanario Sermos Galiza, na súa edición en papel, publica hoxe (nº 306, 26-VII-2018) unha reportaxe do xornalista e poeta Daniel Salgado sobre a actualidade do “Novo ensaio crítico”.

Logo de facer un repaso das diferentes novidades editoriais, expóñense diversas opinións sobre o xénero ensaístico, entre elas as de Rebeca Baceiredo e Roberto Abuín. A autora de A verdade errada salienta que “co ensaio tes a crenza de que podes mudar o mundo”, mentres que o autor de “Ogham, ou arredor da escrita” afirma concibir o ensaio como “unha tecnoloxía de subxectivación crítica” e como “un espazo de experimentación dun dicir non literario”. Baixo o epígrafe “Editoriais abertas ao impensado”, a reportaxe sitúa a liña de Euseino? Editores na “reflexión filosófica”.

Desde euseino.org celebramos a publicación de reportaxes coma o de Salgado, que sitúan na actualidade xornalística o que Nietzsche cualificou de inactual, ou intempestivo. Esa contradición soamente é aparente pois a propia noción do actual e da actualidade é filosófica de seu. A filosofía é actual en tanto que o pensamento se realiza como tal, en tanto representa o mundo. Os “materiais para pensar” son efectivamente materia, pois o pensamento é tal porque se inscribe na materia, que é a que pensa. Cómpre, polo tanto, non restrinxir a actualidade á actualidade xornalística, tampouco á actualidade política. Como dixo Hans Blumenberg, cando todo acaba sendo política, a política deixa de existir.

De por parte, a posición da filosofía con respecto ao ensaio é fundamental, ata tal punto que é imposible escribir ensaio, mesmo ensaio de actualidade xornalística e política, sen unha base filosófica. Efectivamente, para poder actualizar as ideas, cómpre abandonar a resistencia, que é unha posición fixa, e coller posicións dinámicas para a filosofía no mundo, esa é a finalidade do pensamento filosófico. No abandono da resistencia e da súa monopolización do acceso ao mundo a través do suxeito, no rexeitamento de que o suxeito —liberado ou non, estable ou en devir— sexa o único interese do pensamento, a filosofía retoma a especulación como maneira de pensar o absoluto, como xeito de debruzarse na realidade. Non só a realidade política, que é a realidade do suxeito, senón a realidade do mundo, das cousas, da materia. O ensaio é, esencialmente, especulativo; para ensaiar un pensamento cómpre especular, como dicía Hegel.

Pensar que a realidade significa soamente estar en guerra ou cando menos dispostos a dar a batalla, é unha obsesión que reduce a “interpretación” filosófica e ensaística a un uso restrito. Abandonar ese uso non quere dicir recluír a filosofía en si mesma senón, pola contra, amosar o nexo esencial que a une coa realidade.

A filosofía non pode continuar centrada nun construtivismo xeneralizado respecto dos feitos; a positividade de algo dado e que nos é transmitido non pode ser producida. Velaí unha filosofía positiva e materialista en contraposición á filosofía poscartesiana como filosofía negativa, ou construtivista; de Descartes en diante a certeza filosófica obtense mediante unha construción do pensamento: o que está feito pola mente humana é, por iso mesmo, certo. Pola contra, para unha filosofía materialista, a realidade e os obxectos son tanto máis certos en canto son dados, i. e., en tanto se impoñen á consciencia humana en troques de seren producidos por esta.

Velaí a posición do pensamento filosófico —e, necesariamente, do ensaio con el— como cousa actual, como actualización das ideas na realidade. De feito, a revolución moderna non consiste, como sostiña Kant, en facer depender o mundo do suxeito —e, en consecuencia, da pólis— senón en integrar o suxeito no mundo.

Por outra banda, para reflexionar sobre a actualidade do ensaio, tamén coidamos necesario considerar o papel dos libros electrónicos nos seus diversos formatos (epub, PDF, etc.), que no ámbito do pensamento están cada vez máis presentes, especialmente no que se refire á edición en Acceso Aberto. Nese terreo, habería que situar a política de traducións e a introdución de novas liñas de pensamento, tal como desde Euseino? Editores estamos a facer co realismo especulativo e autores coma Quentin Meillassoux e Maurizio Ferraris.

Outra cuestión non menos importante é a da función das publicacións periódicas (tamén as electrónicas, coma Anotacións sobre literatura e filosofía) en relación coa difusión das achegas e do debate da actualidade filosófica e ensaística. Nese senso, a posición do ensaio sobre literatura pensamos que debería merecer tamén unha atención maior, atención que agora adoita concentrarse exclusivamente na crítica literaria publicada polos xornais. Pensar a literatura tamén é unha das funcións do ensaio; neste país carecemos dunha reflexión fonda sobre a estética literaria, agás achegas coma as de Miriam Sánchez Moreiras e Chus Pato. Ou artigos coma Poesía e infancia. A reflexión ensaística sobre a función da literatura na sociedade actual tamén é ben necesaria, velaí a polémica ¿Cara a onde vai a literatura galega?, así como o ensaio de Xosé Monteagudo no que se expón unha crítica da orientación exclusivamente psicagóxica do feito literario vencellado á recepción e a necesaria reflexión de Inma Otero sobre o papel das mulleres na literatura.

En conclusión, reportaxes coma a de Sermos Galiza serven de estímulo para ampliar a reflexión sobre o ensaio, situándoo en relación co pensamento actual sen condenalo a unha dependencia exclusiva da actualidade quer política quer xornalística.

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave

SaveSave