02/09/2019

Publícase “A monstruosidade moderna”, de Carlos Lema

By euseino.org ¶ Publicado en Filosofia ¶ Etiquetado A monstruosidade moderna,artista moderno,Carlos Lema,Casabranca,feminismo,ontoloxía,pólis,política,realismo especulativo,representación,suxeito ¶ Deixar un comentario

Desde o día 2 de setembro pode atopar nas librerías e na Internet A monstruosidade moderna, o novo libro de Carlos Lema. Na colección Casabranca, Euseino? Editores pon nas mans de lectoras e lectores a máis novidosa achega do filósofo galego. Seis anos despois da publicación de A música das esferas, o seu libro anterior, o tamén poeta e editor achéganos agora a unha nova concepción da realidade que deixa de depender da escisión entre suxeito e mundo.

A argumentación que segue Lema neste libro organízase en tres partes, cada unha delas arredor dunha idea: comeza cunha teoría do suxeito como cidadán e artista, continúa cunha parte central sobre a representación como mediación que fai posible a relación entre a singularidade do cidadán-artista e o pacto moderno, e remata cunha reflexión sobre a política como consunción tardomoderna e sobre a absolutización da subxectividade na que se inclúe o que o autor denomina “o contrafío das mulleres”.

A primeira parte de A monstruosidade moderna centra o debate en torno á figura do artista. O paso do artista como xenio ao artista como ser humano corrente trae consigo a deturpación pragmática da arte, tendo como resultado a produción da cousa mesma, é dicir, a representación como cousa que se emancipa de quen a pensa.

Na segunda parte, o libro introdúcese no siloxismo da representación a través da poesía, da infancia e da alma. O suxeito é porque di algo de si mesmo; nesa autorrepresentación é onde reside a potencia do enunciado da autopoiese como causa mundi. Chégase á terceira e última parte facendo unha historia da emancipación das mulleres por medio da cultura. O bios triunfa sobre a zoé feminina; a determinación de xénero reelabórase como identidade cultural.

A conclusión que se dá no ensaio final é que a pólis moderna xa non se articula directamente sobre o cidadán, como acontecía desde a Grecia arcaica, senón a partir das súas decisións verbo da representación. Unicamente o suxeito ten poder constituínte, o dunha autosoberanía que, en forma de consunción, fai as veces de salvación. Nese labor que ten como obxectivo facer o sublime accesible, a consagración do ser humano como artista sinala definitivamente o triunfo da monstruosidade moderna.

Para máis información: consulte o índice do libro.

Consiga o seu exemplar:

Compra con tarxeta

Na internet
(gastos de envío gratuítos para quen estea subscrito ou se subscriba á Carta de Información)

Nas librerías

SaveSave

SaveSaveSaveSave

SaveSaveSaveSaveSaveSaveSaveSave

29/05/2019

“Alteracións correlativas”, por Abraham Rubín

By euseino.org ¶ Publicado en Anotacións sobre literatura e filosofía,Filosofia ¶ Etiquetado Abraham Rubín,correlacionismo,Quentin Meillassoux,realismo especulativo ¶ Deixar un comentario

Novo número de Anotacións sobre literatura e filosofía

No número 20 de Anotacións publicamos “Alteracións correlativas. Sobre o suxeito moderno, a ficción científica e a alteridade radical“, de Abraham Rubín. Neste ensaio, o autor de Corpo-circuítos realiza unha exploración do intento omnicomprensivo do coñecemento:

“O anhelo de transparencia significa, así, a eliminación de todo atranco ou barreira que dificulte o afán de coñecer aquilo que nos rodea e asemade o que verdadeiramente somos, é dicir, alcanzar (ou retornar a) a totalidade. Dese xeito, a relación co outro procura ser transparente, resolvendo os recantos escuros, as sorpresas, pois a alteridade nada é senón un obxecto para ser pensado (ou usado) polo suxeito que somos. Tal sería o proceso de asimilación do outro, a construción da totalidade, a fuxida do inquietante, a súa aniquilación.”

Desde o punto de vista de Rubín, do que se trata neste ensaio “é precisamente da relación co outro”. Se se pensa a alteridade baixo a categoría de representación, ¿segue esta sendo tal? ¿Como determinar que é o estraño, o alleo, o que escapa á igualdade? “Ao nos achegar a algo estraño, ¿debemos tentar comprendelo, ou simplemente respectar a súa singularidade? ¿Somos quen de facelo? ¿Estamos en todo caso condenados a pensar o outro desde categorías omniabarcantes? ¿É unha ilusión toda tentativa de totalización, de fusión sen fisuras? ¿É posíbel un retorno á orixe?”. Son preguntas que se formulan neste número de Anotacións, preguntas todas elas propias da filosofía moderna e das que o autor tira unha serie de desenvolvementos teóricos que non sempre han posibilitar unha resolución senón tamén desvíos, difericións e inquedanzas.

Un deses desvíos para achegarse ao estraño é a ficción científica. Logo de facer unha descrición do correlacionismo kantiano, no que o suxeito impón mediante o coñecemento os seus propios límites ao mundo, ou aos mundos, Rubín subliña o carácter esclarecedor dese xénero literario:

“¿Que propón a ficción científica que a distingue do resto de literatura? Nun principio empregar a mentalidade moderna, representada no científico, para formular as súas pretensións e aquilo que pode pasar se estas son desmedidas, pois ¿padece a ciencia dos mesmos problemas que a filosofía moderna? Se cadra, nalgúns aspectos si. “

A ficción científica implica unha apertura ao inesperado, é dicir, “trata de non apreixar directamente os temas dos que se ocupa senón de facelo indirectamente, a partir de suxestións, mostras, deformidades e desenvolvementos non conceptuais.” ¿Como o consegue facer? Personificando o outro, a cousa, o obxecto “nunha figura incomprehensible, case irrepresentable, á cal un só pode acceder parcialmente como parte do desenvolvemento da trama narrativa”.

O artigo de Abraham Rubín que incluímos neste número de Anotacións sobre literatura e filosofía continúa facendo unha exposición do que Quentin Meillassoux denominou “ficción dos mundos fóra da ciencia”, unha cuestión á que os lectores de euseino.org se poden achegar, desde outro punto de vista, no artigo “Obxectos literarios e ficción dos mundos fóra da ciencia”. Para rematar expoñendo unha interpretación do realismo especulativo coa que se achega á teoría deleuziana das ensamblaxes.

Publicación sen periodicidade fixa, en formato PDF, a Anotacións sobre literatura e filosofía pódese acceder de balde.

Para descargar gratuitamente o artigo de Abraham Rubín en formato PDF, calque sobre a ligazón seguinte:

Alteracións correlativas

SaveSave

25/09/2018

“O fracaso da intelixencia artificial computacionalista”, por Miguel Penas

By euseino.org ¶ Publicado en Anotacións sobre literatura e filosofía,Contemplar o mundo,Filosofia ¶ Etiquetado cogito,Miguel Penas,realismo especulativo ¶ Deixar un comentario

Novo número de Anotacións sobre literatura e filosofía

No número 19 de Anotacións publicamos “O fracaso da Intelixencia Artificial computacionalista. A posibilidade dunha concepción corporal da cognición”, de Miguel Penas. O obxectivo do ensaio é ofrecer, desde unha perspectiva filosófica,

“unha explicación do fracaso das aspiracións presentes na Intelixencia Artificial e amosar que as causas dese fracaso, que se poden resumir nunha certa concepción da intelixencia que guiou a IA durante décadas, tentan ser superadas por un novo paradigma xurdido no seo das ciencias cognitivas. Este novo paradigma tenta levar a cabo o proxecto da IA dende uns presupostos radicalmente diferentes. Rexeitando a vella idea computacionalista de que é posible crear mentes sen corpo, presente aínda en boa parte dos achegamentos actuais á IA, asistiremos ao nacemento dunha nova concepción na que a mente, o corpo e a súa relación co ambiente aparecen como inseparables”.

Segundo a perspectiva seguida por Penas, a historia da metafísica constitúe un lugar de explicación adecuado dende o cal se poden comprender os fundamentos e as limitacións dos diversos paradigmas que operan no proxecto de elaboración da Intelixencia Artificial. Pódese comprobar que “os presupostos que alimentan o primeiro paradigma dominante nas ciencias cognitivas, o cumputacionalismo [a idea de que a intelixencia humana consiste no manexo dunha representación simbólica do real expresada nunha linguaxe formal (universal, libre de contexto) cuxos elementos son obxectos e propiedades sobre os que se opera de acordo a unhas regras sintácticas] —e tamén, nun certo senso, o segundo paradigma: o conexionismo [por exemplo, algoritmos matemáticos que simulan redes neuronais e que poden aprender e evolucionar: os chamados algoritmos evolucionarios]— encaixan coas aspiracións subxectivistas da metafísica moderna”.

Así, desde o século XIX, estamos a falar dunha metafísica asentada nunha división entre o suxeito e o obxecto e nunha comprensión intelectualista do suxeito, cunha xerarquía que somete o mundo á súa relación exclusiva co pensamento.

“o proceso da actividade intelixente non consiste nunha descomposición da realidade en unidades ás que lles atribuímos unha representación simbólica para poder realizar cálculos por medio dos cales obteriamos a resposta desexada, é dicir, a actividade buscada. Ou, mellor dito, a actividade intelixente non pode ser reducida completamente a ese proceso. Os procesos intelectuais abstractos, desligados da interacción física co ambiente, xogan un certo papel nas tarefas cognitivas e poden ser máis ou menos prominentes segundo a natureza da tarefa. Pero esas tarefas cognitivas non se poden desligar da nosa constitución como seres biolóxicos cunhas necesidades e obxectivos.”

Segundo o autor de Filosofía da individuación, cómpre aclarar que “non se pode facer unha exposición lineal na que unha determinada perspectiva ou paradigma metafísico supostamente erróneo sexa substituído por outro paradigma que finalmente é considerado o correcto, xa que a corrección non é unha categoría útil para orientarse en cuestións metafísicas”. A cuestión é apreciar rigorosamente —que non correctamente, a diferenza é importante— o poder explicativo que posúen as creacións especulativas.

O artigo de Miguel Penas que incluímos neste número de Anotacións sobre literatura e filosofía remata defendendo que a intelixencia non pode ser reducida a operacións sintácticas efectuadas sobre representacións simbólicas do real; malia que certos procesos cognitivos se poden comprender seguindo ese esquema, o que se deixa de lado nel impide acadar unha comprensión integral da intelixencia.

De aí que o artigo acabe propoñendo como paradigma unha cognición corporal ou incorporada, unha embodied cognition, que é interesante porque revela o que deixaron de lado os outros paradigmas, entre eles o computacionalista aplicado á Intelixencia Artificial.

Publicación sen periodicidade fixa, en formato PDF, a Anotacións sobre literatura e filosofía pódese acceder de balde.

Para descargar gratuitamente o artigo de Miguel Penas en formato PDF, calque sobre a ligazón seguinte:

O fracaso da IA computacionalista

SaveSave

28/03/2018

“Propedéutica do realismo especulativo”, por Carlos Lema

By euseino.org ¶ Publicado en Anotacións sobre literatura e filosofía,Filosofia ¶ Etiquetado Carlos Lema,correlacionismo,disenso,Graham Harman,Markus Gabriel,Quentin Meillassoux,realismo especulativo,resistencia correlacional,transfinito ¶ Deixar un comentario

Novo número de Anotacións sobre literatura e filosofía

No número 17 de Anotacións publicamos “Propedéutica do realismo especulativo, da resistencia correlacional á realidade transfinita”, de Carlos Lema. Trátase da versión galega dun ensaio publicado orixinalmente en francés na revista Cahiers critiques de philosophie como parte dun monográfico dedicado a “Le réalisme: spéculation, problèmes et enjeux” (O realismo: especulación, problemas e desafíos).

“Propedéutica do realismo especulativo”, ademais dunha introdución á historia e ás correntes de pensamento do realismo especulativo, é unha análise das achegas do xiro especulativo realizado a comezos deste século: a OOO (ontoloxía orientada aos obxectos) de Graham Harman, o materialismoespeculativo de Quentin Meillassoux e o realismo dos obxectos e a crítica do antirrealismo. No ensaio, o autor da Música das esferas fai unha reflexión sobre ideas como a irrazón, o Hipercaos, o transfinito e a noción de campo de senso na obra de Markus Gabriel, xunto coa exploración das súas posibilidades para pensar unha ontoloxía que inclúa un absoluto non dogmático baseado no disenso co obxectivo de desbotar así definitivamente o relativismo e o nihilismo actuais.

Se a filosofía kantiana elaboraba unha primeira crítica da metafísica como absoluto, xa que o en-si podía ser pensado mais non se podía coñecer, dando como resultado unha primeira versión do correlato, é dicir, da relación suxeito-obxecto como única posibilidade de coñecemento do mundo, a filosofía do século XX pecharía o círculo correlacionista ao limitar a accesibilidade do mundo á dependencia entre o pensado e quen o pensa.

Dese xeito, a crítica feita por esa última, ou forte, filosofía correlacionista terá como consecuencia un reforzo da correlación suxeito-mundo, unha relativización da realidade, que queda reducida á realidade da correlación, un nihilismo producido como consecuencia do construtivismo —a realidade é feita polo suxeito, a Historia ou a sociedade— e un relativismo, ou negación de calquera absoluto, de calquera razón, que volverá dar azos á relixión e ao pensamento salvífico.

A crítica feita por ese último correlacionismo sería, entón, a crítica de toda metafísica e de todo pensamento dogmático. Malia iso, trataríase menos dunha crítica da posición da humanidade no mundo ca dunha crítica ampla do suxeito cartesiano. A humanidade continuaría a ser o centro do pensamento filosófico e, polo tanto, a realidade inferida soamente sería un correlato do pensamento humano. Nese senso, tanto a fenomenoloxía coma o estruturalismo, a deconstrución coma o pensamento posmoderno constitúen exemplos perfectos da tendencia antirrealista da filosofía contemporánea.

Ese é o motivo polo que a filosofía adopta hoxe en día “unha posición eminentemente defensiva, en gran parte debida á posición reticente na que a deixou a actividade intensa levada a cabo pola antedita ‘crítica da Crítica’, que contestou a pregunta sobre o senso da filosofía cunha crítica feroz da filosofía mesma, exemplificada na razón” e “permanecendo na resistencia dese paradigma sen responder as preguntas suscitadas pola nova ciencia da complexidade, arrombando esta última xunto coa a técnica e o pensamento racional”.

Velaí a resistencia correlacional á que o xiro especulativo pretende dar cabo:

Desa mesma xinea, unha parte da filosofía actual continúa a manter a resistencia fronte á razón, estigmatizada como instrumental desde o mesmo momento en que se decretou a súa incapacidade para pensar a liberación do ser humano. Da razón xorde a idea de liberdade mais a razón seica incapacita para a praxe consecuente con esa idea. De aí a resistencia fronte á instrumentalización da filosofía; de aí a desactivación do pensamento racional como tekhne e o seu exilio forzoso no mundo académico, na ideoloxía, na teoría como arrabalde do mundo. A filosofía sitúase así na resistencia permanente por incapacidade de acceder de xeito directo ao mundo, pola súa dependencia do suxeito e do seu desexo exclusivo de liberación. Mais a liberación non é resistencia nin procede dela […].

O ensaio de Carlos Lema que publicamos neste número de Anotacións sobre literatura e filosofía relata e describe ese xiro cara ao realismo e cara ao materialismo, un dos feitos máis relevantes acontecidos na filosofía durante a primeira década deste século.

Publicación sen periodicidade fixa, en formato PDF, a Anotacións sobre literatura e filosofía pódese acceder de balde.

Para descargar gratuitamente o artigo de Carlos Lema en formato PDF, calque sobre a ligazón seguinte:

Propedéutica do realismo especulativo