“This notice has been written because I felt it a sacred duty to wipe the dust off their gravestones, and leave their dear names free from soil.”

Así remata Charlotte Brontë a súa “Biographical Notice of Ellis and Acton Bell”, publicada en 1850 co gallo da reedición dos poemas e novelas das súas irmás. Un prefacio e unha noticia biográfica cos que Charlotte fornecía pormenores da vida de Anne e Emily Brontë, ademais de describir e dar unha interpretación das súas obras ao tempo que facía unha loa delas.

Na historia do acceso das mulleres ao estatuto de autoras, o das irmás Brontë é un episodio que nos parece fundamental na literatura moderna. Xa o feito de que a crítica literaria se refira a elas conxuntamente é síntoma das dificultades que Charlotte Brontë, Anne Brontë e Emily Brontë tiveron que afrontar para chegar a ser recoñecidas como autoras individualmente, dificultades que aínda hoxe se perciben cando nos decatamos de que seguen a ser consideradas como un caso paradigmático e seguen a ser estudadas máis como “historia” ca como literatura.

Neste artigo, vémonos na necesidade de achegarnos a ese rexistro, mais facémolo explícito para que este texto non se lea como unha “curiosidade” senón como a crítica dunha interpretación desa historia literaria que aínda elabora e mantén un discurso taxionómico con obxectivos de exclusión ou de xerarquización. A mesma utilización da noción de diferenza pola crítica literaria referida á literatura escrita por mulleres incide e confirma unha división que aínda conserva o seu poder de marca, de sinal, de signo. Saber ler eses signos, deixalos en evidencia, á vista, é unha necesidade urxente do pensamento literario contemporáneo, que, precisamente para atender esa necesidade, pode ter a colaboración, en nada menor, do pensamento filosófico.

Emily Brontë escribiu Wuthering Heights entre outubro de 1845 e xuño de 1846, novela que publicou en 1847 co pseudónimo masculino de Ellis Bell. Foi a única novela que publicou, xa que finou un ano despois. A decisión de publicar tómaa logo do suceso obtido pola súa irmá Charlotte coa novela Jane Eyre. Con posterioridade á morte de Emily, Charlotte Brontë editou outra vez o manuscrito de Wuthering Heights, encargándose de que esa versión fose publicada en 1850 como edición póstuma.

Dese xeito, a historia editorial e crítica de Wuthering Heights aparece amecida á de Jane Eyre e mais á da novela de Anne Brontë titulada Agnes Grey. A publicación de Wutheirng Heights e Agnes Grey xa fora decidida polo editor antes de que Charlotte Brontë acabara de escribir a súa novela mais fora adiada polos editores, co resultado de que Jane Eyre se publicou primeiro e foi un suceso de vendas. Nun intento de aproveitar o éxito da novela de Charlotte Brontë, deixouse entender implicitamente que Wuthering Heights e Agnes Grey tamén estaban escritas “polo autor de Jane Eyre”, malia o desacougo das tres irmás. Os pseudónimos adoptados contribuíron a iso.

“the ambiguous choice being dictated by a sort of conscientious scruple at assuming Christian names positively masculine, while we did not like to declare ourselves women, because – without at that time suspecting that our mode of writing and thinking was not what is called ‘feminine’ – we had a vague impression “that authoresses are liable to be looked on with prejudice; we had noticed how critics sometimes use for their chastisement the weapon of personality, and for their reward, a flattery, which is not true praise”.

Buscando que a súa obra fose xulgada polos seus méritos literarios e non polo xénero de quen a escribiu, Anne, Charlotte e Emily Brontë publicaron as súas novelas con nomes con sonoridade masculina: Acton, Currer, and Ellis Bell. Preservar a identidade masculina dos seus pseudónimos era tan importante para as Brontë que Charlotte mantiña esa identidade mesmo cando lle escribía aos seus editores. O público debatía sobre se os Bell eran unha, dúas ou tres persoas e se eran homes ou mulleres ata que, en 1850, a nota biográfica incluída por Charlotte Brontë na nova edición de Wuthering Heights e Agnes Grey identificou definitivamente as dúas autoras.

[Continúa no artigo seguinte, “Gabinete das fadas, 3“]